Η Ήπειρος δεν σεμνύνεται μόνο για τα ιδρυτικά στελέχη της Φιλικής Εταιρίας-Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ- αλλά δίκαιαμπορεί να καυχηθεί για τις 100αδες  των παιδιών της που αυθόρμητα μυήθηκαν στο μεγάλο μυστικό της επικείμενης Εθνεγερσίας...

Κατά την εφαρμογή των πρωτοκόλλων ανταλλαγών πληθυσμών βάσει της συνθήκης της Λωζάννης, ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος είχε δώσει προσωπική εντολή να εξαιρεθούν οι Τσάμηδες από τις ανταλλαγές, καθώς δεν συνιστούσαν κάποια ιδιαίτερη εθνική απειλή κατά την εκτίμησή του-αν και υπήρχαν πληροφορίες ότι κάποιοι απ΄αυτούς, είχαν δείξει ανθελληνική στάση κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.Οι εντάσεις άρχισαν όταν η Ιταλία του Μουσολίνι κυριάρχησε στην Αλβανία και όρισε εκεί τοποτηρητή, ο οποίος ασχολήθηκε με το ζήτημα, υποκινούμενος από το ενδιαφέρον να επιτευχθεί αλβανική ένωση με την φασιστική Ιταλία...

Πριν την τουρκική κατάκτηση ολόκληρη η Ήπειρος ήταν χωρισμένη σε πολλές δεκάδες φέουδα με τοπικούς βυζαντινούς ηγεμόνες κατά το γνωστό τιμιοτικό σύστημα της <<Πρόνοιας>>...