Πύρρος:Ο Βασιλιάς της Ηπείρου

Ο Πύρρος γεννήθηκε το 319πΧ και είναι ο 23ος βασιλιάς σε σειρά διαδοχής του μολοσσικού θρόνου. Πατέρας του όπως είδαμε ήταν ο Αιακίδης και μητέρα του η Φθία, θυγατέρα του Θεσσαλού στρατηγού Μένωνα, που διακρίθηκε στο λαμιακό πόλεμο...

---

Σε ηλικά 12 ετών το 307πΧ με την βοήθεια του Ταυλαντινού βασιλέα Γλαυκία ανέβηκε στο μολοσσικό θρόνο. Επειδή ήταν ανήλικος, είχε ανάγκη κηδεμόνες και συμβούλους, που κυβερνούσαν όμως ανεξέλεγκτοι, αλλά σε βάρος του Πύρρου, ώστε οι αυθαιρεσίες και οι παρεκτροπές τους να προκαλούν δυσαρέσκειες στο λαό, που τις εκμεταλλεύονταν έντεχνα και τις υποκινούσε ο Κάσσανδρος από τη Μακεδονία, με χρήματα, δώρα και υποσχέσεις... 

Το 303πΧ η αδερφή του Πύρρου, Δηιδάμεια, πρώην μνηστή του Μ.Αλεξάνδρου (!!) παντρεύθηκε τον Δημήτριο τον Πολιορκητή στο Άργος, γιό του Αντίγονου και μιά από τις μεγαλύτερες στρατηγικές, αλλά και τυχοδιωκτικές φυσιογνωμίες των ελληνιστικών χρόνων. Με αυτό τον γάμο ο Δημήτριος ήθελε να εξασφαλίσει την υποστήριξη των Μολοσσών στις στρατιωτικές και πολιτικές επιδιώξεις του, αλλά και ο Πύρρος εξασφάλιζε την υποστήριξη ενός ισχυρού ηγεμόνα, γιά να διασφαλίσει την βασιλεία του. 

Το 302πΧ όμως, και ενώ όλα φαίνονταν ευνοϊκα γιά τον Πύρρο και μάλιστα τον χρόνο που ενηλικιώθηκε και δεν είχε ανάγκη κηδεμόνες, ξέσπασε επανάσταση εναντίον του, όταν ο ίδιος έλειπε στην Ιλλυρία προσκαλεσμένος του προστάτη του Γλαυκία, στους γάμους ενός γιού του. Οι Μολοσσοί κήρυξαν τότε τον Πύρρο έκπτωτο, λεηλάτησαν την περιουσία του, και έδωσαν την βασιλεία στο Νεοπτόλεμο Β΄ γιό του Αλέξανδρου. 

Ο Πύρρος σε ηλικία 17 ετών βρέθηκε εκθρονισμένος χωρίς καμμιά βοήθεια από κανέναν, αφού και ο Γλαυκίας είχε περιπλακεί σε πόλεμο με τον Κλεώνυμο, βασιλέα της Σπάρτης, ο δε Δημήτριος ο Πολιορκητής βρίσκονταν σε πολεμικές περιπέτειες στην Ασία, όπου και επρόκειτο να κριθει οριστικά η κληρονομιά του Μ.Αλεξάνδρου, με την τελική αναμέτρηση των διαδόχων. 
Ετσι ο Πύρρος είχε σαν μόνη λύση να πάει κοντά στο γαμπρό του Δημήτριο, γιά να κατακτήσει μιά θέση ανάμεσα στους στρατηγούς που πρόβαλλαν αξιώσεις γιά ένα μερίδιο στο κράτος του Μ.Αλεξάνδρου (ειρωνεία, αλλά ο Πύρρος ήταν ΣΥΓΓΕΝΗΣ του Μ.Αλεξάνδρου!). 
Ηταν η εποχή που ένας ικανός στρατηγός μπορούσε να γίνει εύκολα βασιλιάς μιάς περιοχής. 

Στο στρατόπεδο του Δημητρίου ο Πύρρος βρήκε κατάλληλο περιβάλλον γιά το χαρακτήρα του, ώστε να καλλιεργήσει την έμφυτη στρατηγική του ιδιοφυΐα, που όπως φαίνται ήταν κοινή κληρονομική καταβολή με το β΄ εξάδερφό του Μ.Αλέξανδρο, στον οποίο μάλιστα ΕΜΟΙΑΖΕ και στην μορφή. 
Μακρυά από την Ηπειρο ο Πύρρος είχε περιπλανήσεις και περιπέτειες πολλές. Απλά να αναφέρουμε ότι έλαβε μέρος στην μάχη της Ιψού το 301πΧ, και ήταν με το μέρος των ηττημένων, ύστερα ακολούθησε τον Δημήτριο στην Ελλάδα, έγινε διοικητής στην Κόρινθο και στα Μέγαρα και τελικά βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια ως όμηρος του Πτολεμαίου γιά εγγύηση στη συνθήκη συμμαχίας που έκανε αυτός με τον Δημήτριο τον Πολιορκητή. 

Στο μέγαρο του Πτολεμαίου ο Πύρρος, κέντρο της ελληνιστικής εποχής, συμπλήρωσε την μόρφωσή του και μυήθηκε στα μυστικά της πολιτικής και της διπλωματίας, δίχως να δελεαστεί από την ευχάριστη ζωή των απολαύσεων και της ακολασίας, που πρόσφερε η αυλική χλιδή της Αλεξάνδρειας. 
Οταν διαλύθηκε η συμμαχία Πτολεμαίου με Δημήτριο, ο Πύρρος ήταν ελεύθερος, στο μεταξύ όμως είχε λήξει και η συγγένειά του με τον Δημήτριο επειδή είχε πεθάνει η αδερφή του Πύρρου Δηιδάμεια. Ο Πύρρος τότε παντρεύθηκε την Αντιγόνη, κόρη της Βερενίκης δεύτερης γυναίκας του Πτολεμαίου, συνάπτοντας έτσι συγγενικό δεσμό με το ισχυρό βασίλειο της Αιγύπτου. 

Στο μεταξύ ο Δημήτριος ο Πολιορκητής στην Ελλάδα αποκτούσε μεγάλη και επικίνδυνη δύναμη, και έπρεπε να βρεθεί ένας ισάξιος αντίπαλός του, που δεν θα τον άφηνε απερίσπαστο να στρέψει τις μεγάλες πολεμικές του ικανότητες προς την Ασία και την Αίγυπτο. Ο Πτολεμαίος λοιπόν εφαρμόζοντας το σχέδιό του να δημιουργήσει αντιπερισπασμούς στον Δημήτριο, έδωσε στον Πύρρο πλοία, στρατό και χρήματα και τον έστειλε να ξαναπάρει τον θρόνο της Ηπείρου. 

Το 296πΧ ο Πύρρος αποβιβάσθηκε στα ηπειρωτικά παράλια και όχι μόνο δεν συνάντησε καμμιά αντίσταση, αλλ΄ αντίθετα έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους Μολοσσούς. 
Στην Ηπειρο εξακολουθούσε να είναι βασιλιάς ο Νεοπτόλεμος Β΄ και ο Πύρρος θα μπορούσε εύκολα να τον εκθρονίσει, αλλά προτίμησε να συμβιβασθεί μαζί του και να μοιρασθούν την εξουσία. 
Όπως ο ίδιος ξαναγύρισε με την βοήθεια του Πτολεμαίου, έτσι και ο Νεοπτόλεμος θα μπορούσε να καταφύγει σε κάποιον άλλο βασιλιά και αργότερα να ξαναγυρίσει με την βοήθειά του και να διεκδικήσει πάλι το θρόνο της Ηπείρου. Οσο όμως ήταν κοντά του, μπορούσε να τον ελέγχει και να προλαβαίνει κάθε ενέργεια εναντίον του. 
Ο δε Νεοπτόλεμος, βλέποντας ότι θα τα έχανε όλα, δέχθηκε τον συμβιβασμό, και έτσι η επιστροφή του Πύρρου δεν έγινε αφορμή γιά εμφύλια σύγκρουση στην Ηπειρο. 
Αρχισε μιά συμβασιλεία, που δεν άργησε όμως να γίνει δύσκολη και επικίνδυνη. Ύστερα από μηχανορραφίες και σκοτεινές συνομωσίες, που διοργάνωνων οι φίλοι και οπαδοί του ενός εναντίον του άλλου, τελικά ο Πύρρος πήρε την απόφαση να απαλλαγεί από τον Νεοπτόλεμο. Τον κάλεσε σε δείπνο, όπου οι άνθρωποί του φρόντισαν να τον δηλητηριάσουν, και έτσι έμεινε μόνος βασιλιάς. 
Μετά από αυτό ο Πύρρος επιδόθηκε στην οικονομική, πολιτική και στρατιωτική αναδιοργάνωση της χώρας του, που εξακολουθούσε να παραμένει μιά καθυστερημένη κτηνοτροφική περιοχή. Στον τομέα όμως κτηνοτροφία, οι Ηπειρώτες είχαν κάνει αρκετές προόδους, ώστε τα βόδια και ιδιαίτερα οι αγελάδες της Ηπείρου να είναι φημισμένες και περιζήτητες. 
Είχαν μεγάλα κέρατα και τόσο ύψος, που δεν μπορούσαν να τις αρμέξουν καθιστοί! 

Το ίδιο ονομαστά ήταν και τα σκυλιά, οι περίφημοι μέχρι και σήμερα "Μολοσσοί" σαν σπουδαία ράτσα σκυλιών. Πολλοί Ελληνες και Λατίνοι συγγραφείς μας δίνουν πληροφορίες γιά το μέγεθος, την αγριότητά τους, τη δύναμή τους, αλλά και την μέχρι θανάτου αφοσίωσή τους στον κύριό τους... 

Μετά την πρώτη προσπάθεια του Θαρύπα, να φέρει τον πολιτισμό στην Ήπειρο, οι διάδοχοί του δεν ενδιαφέρθηκαν ουσιαστικά γιά την πολιτιστική ανάπτυξη αυτής της ορεινής χώρας και μόνο ο Πύρρος καταπιάνεται σοβαρά με την αξιοποίηση των οικονομικών πόρων και τον εκπολιτισμό της χώρας του. 
Οργάνωσε ο κράτος και την αυλή του στα πρότυπα της Αυλής των Πτολεμαίων, καθιέρωσε νέα αξιώματα και ιδιαίτερη ανακτορική φρουρά. Βασικά όμως φρόντισε γιά τον εξωραϊσμό των πόλεων με νέα κτίρια, με αγάλματα και άλλα τεχνικά έργα, διέδωσε την ελληνική παιδεία και έκτισε μιά νέα πόλη, την Βερενικίδα, κοντά στην μετέπειτα Νικόπολη. Ο N.Hammond πιστεύει μάλιστα, ότι αρκετά από τα παλιά γεφύρια της Ηπείρου, σώζονται από την εποχή του! 
Ιδρυσε νομισματοκοπείο και έκοψε νομίσματα, ώστε να διευκολύνει τις συναλλαγές και να αναπτύξει το εμπόριο. Τέλος προσέφερε τις ιατρικές του γνώσεις, που είχε αποκτήσει στην Αίγυπτο, όπου η ιατρική επιστήμη είχε μεγάλη ανάπτυξη. 

Ενα χρόνο μετά την επιστροφή του, πέθανε η γυναίκα του Αντιγόνη, αφήνοντάς του ένα γιό, που τον ονόμασε Πτολεμαίο, τιμώντας έτσι τον ευεργέτη του από την Αίγυπτο. Το 294πΧ πήρε δεύτερη γυναίκα του τη Λάνασσα κόρη του Αγαθοκλή τυρράνου των Συρακουσών. Τότε πήρε σαν προίκα την Κέρκυρα. 
Από την Λάνασσα απέκτησε δεύτερο γιό, τον Αλέξανδρο. 

Ο Πύρρος εξουδετέρωσε κάθε εσωτερική αντίδραση, στερέωσε τον θρόνο του στην Ηπειρο και εξασφάλισε τα σύνορά του, και τότε άρχισε να ετοιμάζει μεγαλεπήβολα σχέδια. Ονειρό του ήταν αφού κατακτήσει πρώτα όλη την Ελλάδα, στην συνέχεια να κάνει το ίδιο με τα ασιατικά κράτη των διαδόχων και να δημιουργήσει πάλι το μεγάλο κράτος του Μ.Αλεξάνδρου. Οταν του δώθηκε η ευκαιρία να επέμβει στα πράγματα της Μακεδονίας, δεν δίστασε να το κάνει, ωθούμενος από την ασυγκράτητη φιλοδοξία του. 

Οταν ο Αλέξανδρος, γιός του Κάσσανδρου, κατέφυγε στον Πύρρο και ζήτησε την βοήθειά του, γιά να πάρει το μισό βασίλειο της Μακεδονίας, που το είχε πάρει ολόκληρο ο αδερφός του και νόμιμος διάδοχος του θρόνου Αντίπατρος, ο Πύρρος δέχθηκε πρόθυμα να βοηθήσει, αλλά σαν αντάλλαγμα ζήτησε τις μακεδονικές επαρχίες Τυμφαία και Παραυαία (που είδαμε ότι από ηπειρωτικό έδαφος, δώθηκε στον Φίλιππο Β' αντάλλαγμα!... Πώς αλλάζουν οι καιροί!!!), καθώς και την Αμβρακία, Αμφιλοχία και Ακαρνανία που βρίσκονταν στην μακεδονική κατοχή. Αφού ικανοποιήθηκαν οι απαιτήσεις του αυτές, θεώρησε σκόπιμο να καταλάβει και την περιοχή των Ατιντανών (που παραδοσιακά άλλωστε ήταν στην Μολοσσική επικράτεια ή συμμαχία), και έτσι επέκτεινε το κράτος του προς τα δυτικά. 
Στην Ατιντανία έκτισε την πόλη Αντιγόνεια, σε ανάμνηση της πρώτης του συζύγου. Ο N.Hammond τοποθετεί την πόλη αυτή στο δυτικό άκρο της κοιλάδας του Αργυροκάστρου, εκεί που ενώνονται ο Δρίνος και ο Αώος. Το 1970 όμως, Αλβανοί αρχαιολόγοι εδημοσίευσαν τα αποτελέσματα των ανασκαφών στο κάστρο Jesme βορειοδυτικά της Σαρακινίτσας, 5 χλμ ανατολικά του Αργυροκάστρου, και σύμφωνα με αυτά βρέθηκε μέρος αρχαίας πόλης περιτειχισμένης με ισοδομικό τείχος, καθώς και χάλκινες ψήφοι με την επιγραφή "ΑΝΤΙΓΟ - ΝΕΩΝ", έτσι βρέθηκε οριστικά η θέση της Αντιγόνειας. 

Ο Πύρρος πήρε τον στρατό του στη Μακεδονία, έδιωξε τον Αντίπατρο και ανέβασε στο θρόνο τον Αλέξανδρο, αλλά σε λίγο με μεσολάβηση του Λυσίμαχου τα δύο αδέρφια μοιράσθηκαν το θρόνο της Μακεδονίας. Ο Πύρρος γύρισε στην Ήπειρο το 294πΧ, αφου από την επέμβαση αυτή κέρδισε τις νέες του επαρχίες και εισέπραξε πολεμική αποζημιώση από τον μεσολαβητή Λυσίμαχο. Τον επόμενο χρόνο όμως ο Δημήτριος ο Πολιορκητής διακόπτοντας τις πολεμικές του επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο πήγε στην Μακεδονία και σκότωσε τον Αλέξανδρο, ανάγκασε τον Αντίπατρο να καταφύγει στην Θράκη και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς της Μακεδονίας! 

Η άμεση γειτονιά με ένα τόσο επικίνδυνο αντίπαλο (παλαιό όμως προστάτη, συγγενή και σύμμαχό του!!!) ήταν θανάσιμη απειλή γιά τον Πύρρο. Γιατί και οι δύο είχαν φιλοδοξίες και μεγαλεπήβολα σχέδια, αλλά ο Πύρρος μειονεκτούσε σε στρατιωτικές δυνάμεις. Γιά τον λόγο αυτό άρχισε να οργανώνει την άμυνά του γιά μιά ενδεχόμενη επίθεση του Δημητρίου. Πρώτη του κίνηση η μεταφορά της πρωτεύουσάς του στην Αμβρακία (σημερινή Αρτα), που οχύρωσε με ισχυρά τείχη. 
Στη συνέχεια παντρεύθηκε την Βιρκέννα, κόρη του Βαρδύλιδος, βασιλιά των Ιλλυρίων, και την κόρη του Αυτολέοντα, βασιλιά των Παιόνων, που όμως δεν διασώθηκε το όνομά της, ώστε να εξασφαλίσει τα βόρεια σύνορά του (Σύμφωνα με τα ήθη και τους άγραφους νόμους της εποχής, ο βασιλιάς είχε το δικαίωμα να είναι παντρεμένος με περισσότερες από μία γυναίκες!) Από την Βιρκέννα απέκτησε τον τρίτο του γιό, τον Έλενο. Στο τέλος συμμάχησε με τους Αιτωλούς, και έπειτα περίμενε την ευκαιρία να καταφέρει κάποιο κτυπημα στον αντίπαλό του. 

Οταν ο Δημήτριος επιτέθηκε πάλι εναντίον των Βοιωτών, ο Πύρρος θεώρησε ότι ήταν η ευκαιρία που περίμενε, και σκέφθηκε να καταλάβει τα στενά των Θερμοπυλών, γιά να αποκόψει την επικοινωνία του Δημητρίου με την Μακεδονία, και έπειτα να υποκινήσει εξέγερση των Μακεδόνων εναντίον του Δημητρίου. Δεν το προφθασε όμως, διότι οι Βοιωτοί νικήθηκαν πολύ γρήγορα, και τότε δέχθηκε την επίθεση του Δημητρίου, πριν καταλάβει τα στενά. Ετσι αναγκάσθηκε να επιστρέψει στην Ηπειρο, επειδή ακόμα υστερούσε αριθμητικά σε στρατό. 

Οταν επέστρεψε στην Ηπειρο, η δεύτερη γυναίκα του η Λάνασσα είχε εγκαταλείψει τα ανάκτορα, διότι δεν ανέχονταν τους άλλους δύο γάμους του, και είχε καταφύγει στην Κέρκυρα που ήταν προίκα της. Από εκεί κάλεσε τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, να την παντρευθεί (!!!) προσφέροντάς του και την Κέρκυρα. Ο Δημήτριος δέχθηκε (όχι που δεν θα δέχονταν!!!) και το 290πΧ έπλευσε στην Κέρκυρα, κατέλαβε το νησί, παντρεύθηκε την Λάνασσα κα στην επιστροφή του κυρίευσε τη Λευκάδα που ανήκε στον Πύρρο μαζί με την Ακαρνανία. 

Το καλοκαίρι του 289πΧ ο Δημήτριος επιτέθηκε στους Αιτωλούς, σύμμαχους του Πύρρου, και μη βρίσκοντας αντίσταση προχώρησε αμέσως γιά την Ήπειρο, αφήνοντας μιά μικρή δύναμη στην Αιτωλία. Στο μεταξύ ο Πύρρος ξεκίνησε να τον αντιμετωπίσει, αλλά τα δύο στρατεύματα ακολουθώντας διαφορετικό δρόμο δεν συναντήθηκαν πουθενά (!!!) 
Ο Πύρρος φθάνοντας στην Αιτωλία βρήκε μικρή δύναμη του Δημητρίου και την εξουδετέρωσε, αφού εμονομάχησε με τον στρατηγό της Πάνταυχο και πήρε την προσωνυμία "Αετός". Ο Δημήτριος φοβούμενος να αντιμετωπίσει ενωμένους τους Ηπειρώτες και τους Αιτωλούς, έφυγε γιά την Μακεδονία, και τελικά οι δύο αντίπαλοι ήρθαν σε συμφωνία, επειδή ο Δημήτριος ενδιαφέρονταν περισσότερο γιά την Ασία, και γιά το λόγο αυτό άρχισε μεγάλες ετοιμασίες. 

Αυτές όμως οι προετοιμασίες προκάλεσαν συνασπισμό του Λυσιμάχου της Θράκης και του Πτολεμαίου της Αιγύπτου, στον οποίο προσχώρησε και ο Πύρρος, και την άνοιξη του 287πΧ ο Δημήτριος πριν αρχίσει την πραγματοποίηση του σκοπού του δέχθηκε επίθεση των αντιπάλων του από ξηρά και θάλασσα. Οταν έστρεψε όλες του τις δυνάμεις προς την Θράκη, ο Πύρρος βρήκε την ευκαιρία και εισέβαλε στη Μακεδονία και ανακηρύχθηκε βασιλιάς της. Ο Δημήτριος έσπευσε να τον αντιμετωπίσει, αλλά τότε ο στρατός του εστασίασε και προσχώρησε στον Πύρρο, αναγκάζοντας τον να καταφύγει στον νότιο Ελλάδα. 
Υστερα απο συντομες πολεμικές περιπέτειες με τον υπόλοιπο στρατό του στην νότιο Ελλάδα, ο Δημήτριος τελικά κατέφυγε στην Ασία, όπου το 286πΧ αιχμαλωτίσθηκε από τον Σέλευκο της Συρίας και έτσι τερματίσθηκε η πολυτάραχη σταδιοδρομία του. 
Ο Λυσίμαχος της Θράκης, αφού απαλλάχθηκε από τον Δημήτριο, το 284πΧ, στράφηκε εναντίον του Πύρρου, ο οποίος ύστερα από την αποστασία του μακεδονικού στρατού προς τον Λυσίμαχο, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει και το στέμμα και τη χώρα της Μακεδονίας και να επιστρέψει στην Ηπειρο, αλλα στο μεταξύ ο γιός του ο Πτολεμαίος είχε καταλάβει την Κέρκυρα. 

Αυτη ήταν η πρώτη αποτυχία του Πύρρου στα σχέδιά του, και αυτό γιατί ακόμα δεν είχε τις αναγκαίες στρατιωτικές δυνάμεις. Δεν απογοητεύθηκε όμως, διότι ήξερε πόσο ευμετάβολα ήταν τα πρόσωπα και τα πράγματα στην εποχή του. Στο μεταξύ όμως κατάφερε να επεκτείνει το κράτος του προς την περιοχή της Ιλλυρίας, αλλά ενώ έλειπε στην εκστρατεία αυτή, ο Λυσίμαχος βρήκε ευκαιρία να εισβάλει στην Ηπειρο και να λεηλατήσει την χώρα. 

Την εποχή αυτή το κράτος του Πύρρου εκτείνονταν από το Δυρράχιο μέχρι τον Αχελώο, αλλά ήταν πολύ μικρό γιά να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του. Άλλωστε η Ηπειρος δεν είχε μεγάλα και πολυάνθρωπα αστικά κέντρα, γιά να μπορέσει ο Πύρρος να συγκροτήσει μεγάλο στρατό και προπαντός να βρίσκει τις απαραίτητες εφεδρείες ύστερα από μιά αποτυχία του. Ούτε η γη μπορούσε να του εξασφαλίσει αρκετά εφόδια, αφού καλά καλά δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους της. 

Σύμφωνα με υπολογισμούς ειδικών, η Ηπειρος δεν μπορούσε να δώσει παραπάνω απο 10.000 στρατιώτες, ούτε αξιόλογα οικονομικά μέσα γιά την συντήρησή του. Αυτό φαίνεται από την μετέπειτα εκστρατεία του στη Σικελία, κατά την οποία και με ενισχύσεις που πήρε, μόλις κατάφερε να συγκεντρώσει 28.500 στρατιώτες. Με τόσο λίγες δυνάμεις όμως, δεν δημιουργούνται αυτοκρατορίες και μεγάλα κράτη. 

Η πολεμική δραστηριότητα του Πύρρου δεν σταμάτησε όμως. Η φιλοδοξία του τον παρέσυρε σε νέες περιπέτειες στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, όπου τον εκάλεσαν οι εκεί Ελληνες, γιά να αντιμετωπίσει τους Ρωμαίους και τους Καρχηδόνιους, οι οποίοι τους απειλούσαν με ολοκληρωτική υποδούλωση. 

Αφού ετοίμασε τον στρατό του ο Πύρρος, και πήρε σημαντικές ενισχύσεις από τον Αντίοχο, τον Αντίγονο και τον Πτολεμαίο Κεραυνό, ερώτησε το μαντείο της Δωδώνης, ποιά ήταν η γνώμη των θεών. Αξίζει τον κόπο να δούμε το διφορούμενο χρησμό, που του έδωσαν, όπως τον διέσωσαν Λατίνοι συγγραφείς. Η απάντηση ήταν: "Φημί σε, Αιακίδη, τους Ρωμαίους νικάν δύνασθαι" (λατινικά "Aio te, Aeacida, Romanos vincere posse") δηλαδή "Λέγω, Αιακίδη, ότι συ δύνασαι να νικήσεις τους Ρωμαίους", αλλά με άλλη σύνταξη σημαίνει το αντίθετο! Δηλαδή, "Λέγω, Αιακίδη ότι σε δύνανται να νικήσουν οι Ρωμαίοι" 

Το 280πΧ, ο στόλος του Πύρρου φορτωμένος με τον στρατό του ξεκίνησε γιά τον Τάραντα της Μ.Ελλάδας, οδηγώντας τους Ηπειρώτες σε μιά πολεμική περιπέτεια, με αβέβαια και επικίνδυνα αποτελέσματα. Αντιμετώπισε με επιτυχία τους Ρωμαίους, στην Κάτω Ιταλία, και τους Καρχηδονίους στην Σικελία, αλλά με τεράστιες απώλειες, και χωρίς να κερδίσει τον πόλεμο. 
Οι λίγες αμιγεις ηπειρωτικές δυνάμεις, η ανομοιογένεια του υπόλοιπου στρατού του, η μοιρολατρική αδιαφορία και μαλθακότητα των Ελλήνων της Δύσης (απαράδεκτοι, αλλά και μερικούς αιώνες μετά, η ίδια μοιρολατρία και μαλθακότητα έφερε το τέλος και στην Ανατολή....ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ! Μία με την Αλωση της Πόλης, και η άλλη το 1922...) εμπρός στον ρωμαΐκό κίνδυνο, και η αθέτηση της υπόσχεσης ότι θα συγκροτούσαν μιά στρατιά από 350.000 άνδρες (που τους ήταν πανεύκολο να κάνουν, ακόμα και 4-5 τέτοιες στρατιές αν θέλανε μπορούσαν, αλλά....), ήταν τα βασικά αίτια της αποτυχίας του Πύρρου. 
Γιά την αποτυχία αυτή κατηγορήθηκε δριμύτατα από τους ιστορικούς σαν επιπόλαιος και τυχοδιώκτης, με αδιαμφισβτήτητες βέβαια στρατιωτικές ικανότητες, αλλά με έλλειψη πολιτικής διορατικότητας, ώστε να αξιοποιήσει τις νίκες του. Καθιερώθηκε ο όρος "πύρρειος" νίκη, γιά κάθε νίκη, που στοιχίζει πολλές θυσίες, αλλα δεν φέρνει όφελος. 
ΟΜΩΣ ο Πύρρος πίστεψε ότι θα μπορούσε να αξιοποιήσει το μεγάλο ελληνικό δυναμικό της Δύσης, και ότι με αυτό θα συγκροτούσε μεγάλη πολεμική μηχανή, ώστε να κατακτήσει την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ανατολή. Γελάσθηκε όμως σε αυτό, διότι ο Ελληνισμός στη Δύση, ζούσε ακόμα με το πνεύμα της πόλης-κράτους. Οχι μόνο δεν υπήρχε καμμιά πολιτική, οικονομική και εθνική συνοχή μεταξύ των πόλεων, αλλά αντίθετα τις χώριζαν ανταγωνισμοί, τοπικά συμφέροντα, μίση και αντιζηλίες, τα οποία τελικά τους έφθειραν και προετοίμασαν την εύκολη υποταγή στους Ρωμαίους. 

Ο Πύρρος θα μπορούσε αν είχε στήριξη, να είχε αλλάξει τον ρου της ιστορίας, όπως την ξερουμε σήμερα, θα είχε υποτάξει την ίδια την Ρώμη, πριν καν καταστεί δύναμη εκτός ιταλικής χερσονήσου... 

Εγκατέλειψε την Ιταλία ο Πύρρος, όχι όμως και στα σχέδιά του. Σκόπευε να επιστρέψει, αλλά με καλύτερες συνθήκες. 
Αφού πρωτα γίνονταν κύριος όλης της Ελλάδας, εξουδετερώνοντας τον Αντίγονο Γονατά, βασιλιά της Μακεδονίας και κυρίαρχο του μεγαλύτερου ελληνικου χώρου. 
Ετσι φεύγοντας άφησε φρουρά στον Τάραντα με το στρατηγό Μίλωνα και τον γιό του Έλενο, γιά να έχει βάση εξόρμησης σε μελλοντική του εκστρατεία. 

Οταν επέστρεψε το 275πΧ στην Ηπειρο, αμέσως στράφηκε εναντίον του Αντίγονου και στην πρώτη σύγκρουση σε κάποια στενά μεταξύ Ηπείρου και Μακεδονίας, οι Μακεδόνες του Αντιγονου ελιποτάκτησαν και προσχώρησαν στον Πύρρο, ενώ οι μισθοφόροι του Αντίγονου ενικήθηκαν εύκολα. Αποτέλεσμα της νίκης του αυτής, ήταν να καταλάβει ο Πύρρος το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας και την Θεσσαλία. Μιά δεύτερη απόπειρα του Αντίγονου με Γαλάτες μισθοφόρους (όχι δεν ήταν συγγενείς του Οβελίξ, :ΡΡ) είχε την ίδια τύχη, αλλά εκτός απο ένα μέρος της Μακεδονίας είχε και στην νότια Ελλάδα ισχυρες πόλεις με στρατό και αρκετό στόλο. Ετσι ο Πύρρος αποφάσισε να εξουδετερώσει πρώτα τα στηρίγματα του Αντίγονου στην νότια Ελλάδα και ύστερα να καταλάβει και την υπόλοιπη Μακεδονία, ώστε να μην έχει που να καταφύγει ο αντίπαλός του γιά να συνεχίσει την αντίστασή του. 

Το 272πΧ ύστερα από πρόσκληση του εξόριστου βασιλιά της Σπάρτης Κλεώνυμου να τον βοηθήσει να ξαναπάρει την βασιλική του θέση και να εξασφαλίσει έτσι ένα σύμμαχο, ο Πύρρος με 25.000 πεζούς, 2.000 ιππείς και 24 ελέφαντες έφθασε στην Πελοπόννησο, διακηρύσσοντας ότι θα την ελευθερώσει από την κυριαρχία των Μακεδόνων. Όλες οι πόλεις τον δέχθηκαν με ενθουσιασμό και προσχώρησαν σ΄ αυτόν, αλλ΄ οι Σπαρτιάτες ανησύχησαν από την παρουσία του Κλεώνυμου και άρχισαν να προετοιμάζουν την άμυνά τους. Ο Πύρρος ύστερα από άκαρπες επιθέσεις κατά της Σπάρτης αποφάσισε να την πολιορκίσει στενά λεηλατώντας τις άλλες πόλεις της Λακωνίας, αλλά στο μεταξύ έφθασε ο Αντίγονος στην Πελοπόννησο με σκοπό να καταλάβει το Αργος και να ενωθεί με τους Σπαρτιάτες και τελικά να επιτεθούν μαζί κατά του Πύρρου. 

Ο Πύρρος έχοντας μαζί του το αρχηγό του αντιμακεδονικού κόμματος του Αργους, αποφάσισε να καταλάβει πρώτος την πόλη αυτή, γιά να εξουδετερώσει τα σχέδια του Αντίγονου. Οταν έφθασε εκεί, βρήκε το στρατό του Αντίγονου στρατοπεδευμένο σε οχυρή θέση πίσω από την πόλη, οι δε Αργείοι βλέποντας το διπλό κίνδυνο, ζήτησαν απο τους δύο βασιλιάδες να φύγουν, γιατί αυτοί δεν είχαν καμμία θέση ανάμεσα στις διαφορές τους. Ο Αντίγονος δέχθηκε, τις προτάσεις τους, αλλά ο Πύρρος αρνήθηκε, γιατί ήταν συνεννοημένος με τον Αριστέα, τον αρχηγό του αντιμακεδονικού κόμματος, να του ανοίξει μιά πύλη, γιά να επιτεθεί αιφνιδιαστικά τη νύχτα. 

Πράγματι όταν νύκτωσε ο Αριστέας άνοιξε μιά πύλη, και ο Πύρρος μπήκε με ένα μικρό τμήμα στρατού στο Άργος. Η πύλη όμως ήταν μικρή και χαμηλή, ώστε πριν περάσουν σημαντικές δυνάμεις, έγινε αντιληπτη η εισβολή και οι Αργείοι αντεπιτέθηκαν αμέσως. Μέσα στο σκοτάδι ήταν αδύνατο ο Πύρρος να ελέγξει την κατάσταση και ούτε ήξερε τι ακριβώς συνέβαινε. 
Οταν ξημέρωσε διαπίστωσε ότι βρίσκονταν σε πολύ δύσκολη θέση, γιατί όσος στρατός μπήκε στην πόλη, κινδύνευε να εξοντωθεί, χωρίς να μπορεί και να υποχωρήσει, γιατί ο υπόλοιπος στρατός του εξακολουθούσε να μπαίνει, εμποδίζοντας την έξοδο. 
Πολεμώντας γενναία ο Πύρρος, στην ουσία σε οδομαχίες, δέχθηκε σε μιά στιγμή ένα κτύπημα απο το δόρυ ενός Αργείτη, και αμέσως ύψωσε το ξίφος του να τον σκοτώσει. 
Επάνω όμως στις στέγες των σπιτιών είχαν ανέβει γυναίκες και από εκεί πετούσαν στους εισβολείς διάφορα αντικείμενα, βοηθώντας τον αγώνα των υπερασπιστών της πόλης τους. Σε μιά από τις γύρω στέγες, η μητέρα του Αργείτη που είχε τραυματίσει τον Πύρρο, βλέποντας το θανάσιμο κίνδυνο του γιού της, άρπαξε ένα κεραμύδι και το εκσφενδόνισε κατά του Πύρρου! Η τύχη θέλησε να φθάσει το κεραμύδιο στο κεφάλι του Πύρρου, να κτυπήσει την περικεφαλαία του. Το κτύπημα ήταν δυνατό, έριξε τον Πύρρο από το άλογό του, ζαλισμένο και έμεινε αναίσθητος, αλλά ζωντανός. Υστερα από λίγο όμως ένας στρατιώτης περνώντας από εκεί τον γνώρισε, και του έκοψε το κεφάλι. Το έφερε στο γιό του Αντίγονου και εκείνος το έριξε στα πόδια του πατέρα του. 

Ετσι πέθανε ένας ένδοξος στρατηγός, με ένα αδοξο τρόπο, και φάνηκε η ματαιότητα της ανθρώπινης φιλοδοξίας...  

Το πιό τραγικό είναι ότι όλοι οι στρατιώτες του Πύρρου, μαζί με τον Ελενο, αιχμαλωτίσθηκαν, και ενώ ο Ελενος σαν γιός βασιλιά ελευθερώθηκε και ξαναγύρισε στην Ηπειρο, οι άλλοι Ηπειρώτες στρατιώτες ακολούθησαν την τύχη των αιχμαλώτων, και έτσι χάθηκε ένα πολύτιμο μέρος από τον λίγο πληθυσμό της Ηπείρου.