Το πουλί που κάθε χρόνο διανύει περισσότερα από 6.000 χιλιόμετρα, σε διάστημα 43 ημερών, διασχίζοντας 8 χώρες (Τσαντ, Λιβύη, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Συρία, Τουρκία και καταλήγει στην κοιλάδα του ποταμού Αώου, της Ηπείρου), σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ο γύπας Ασπροπάρης ή αλλιώς “Κουκάλογο” ή “Αλογόκουκο”, όπως τον αποκαλούν στην Ήπειρο, ανήκει σε ένα από τα μόλις πέντε ζευγάρια του είδους του που έχουν απομείνει στην Ελλάδα, αλλά και ενός από τα πλέον απειλούμενα παγκοσμίως είδη... ... Αλλά και ο ερχομός του συμβολίζει το οριστικό τέλος του χειμώνα και την έλευση της άνοιξης. Το πουλί που φέρει το όνομα του ομώνυμου ποταμού της Ηπείρου, όπου το είδος επιστρέφει κάθε άνοιξη για να αναπαραχθεί, αποτελεί το προπύργιο του είδους της Ηπείρου. Τον Απρίλη του 2015, στον κάμπο της Κόνιτσας, ο “Αώος”, σημάνθηκε με δορυφορικό πομπό από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Έκτοτε, η καταγραφή του “ταξιδιού” του, εντοπίζεται και καταγράφει τη διαδρομή του, μέχρι να φτάσει στα Ηπειρώτικα λημέρια του. Ο Ασπροπάρης, είναι ο μοναδικός γύπας που μεταναστεύει. Κάθε παρατήρηση και πληροφορία για το είδος στην Ήπειρο, αλλά και οπουδήποτε αλλού στη χώρα είναι πολύτιμη. Η παραμονή του στις περιοχές της Κόνιτσας, του Ζαγορίου, του Πωγωνίου και της Πρεμέτης, διαρκεί πέντε μήνες. Το φθινόπωρο, οδηγούμενος από το ένστικτο του, επιστρέφει και ακολουθεί το μακρύ ταξίδι για τον τόπο όπου θα περάσει τον χειμώνα. Στο ταξίδι της επιστροφής τους στην Αφρική, από τη βιασύνη τους να φτάσουν έγκαιρα και να ξεκινήσουν την αναπαραγωγή, επιλέγουν να μην ακολουθήσουν το μακρινό αλλά ασφαλές ταξίδι από τη ξηρά, μέσω Τουρκίας και Μέσης Ανατολής, αλλά να κόψουν δρόμο για να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Η θάλασσα δεν προσφέρει τις θέσεις ξεκούρασης που έχουν ανάγκη οι γύπες. Έτσι, δυστυχώς, πολλά νεαρά κουράζονται και δεν καταφέρνουν να διανύσουν τη διαδρομή. Στο σύνολο των 161 ειδών πουλιών της περιοχής, τα αρπακτικά πουλιά και ιδίως ο Ασπροπάρης, παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ανάμεσα του, ο χρυσαετός, ο σταυραετός, ο φιδαετός και ο χρυσογέρακας, οι δρυοκολάπτες, όπως ο μαύρος δρυοκολάπτης και ο Βαλκανικός δρυοκολάπτης, η ορεινή πέρδικα, η βουνοπαπαδίτσα και η τοιχόδρομα, παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον και συναντώνται στη περιοχή μόνιμα ή εποχιακά. Για τον λόγο ύπαρξης και διατήρησης όλων αυτών των σπάνιων και προστατευόμενων ειδών αρπακτικών πουλιών, κατασκευάστηκε το 2016, στο πλαίσιο του προηγούμενου προγράμματος LIFE, ταΐστρα, (ο σταθμός τροφοληψίας τους). Με αυτό τον τρόπο, τους εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης σε μια ασφαλή , απαλλαγμένη από δηλητήρια τροφή κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ή της μεταναστευτικής περιόδου. Ο ανεφοδιασμός της γίνεται σε συνεργασία με κτηνοτρόφο μέλος του δικτύου ενάντια στα δηλητηριασμένα δολώματα που δραστηριοποιείται στην Ήπειρο, ενώ ο χώρος παρακολουθείται συνεχώς με ειδικές κάμερες που ενεργοποιούνται με την κίνηση. Ελπίζουμε και ευχόμαστε για ακόμη ένα ασφαλές καλοκαίρι στον τόπο που ο “Αώος”, επιλέγει κάθε χρόνο. Παρακολουθήστε το ταξίδι του “Αώου” και των υπόλοιπων Ασπροπάρηδων στους οποίους έχουν τοποθετηθεί δορυφορικοί πομποί στο: www.lifeneophron.eu/gr/Tagging.html Ασπροπάρης Τοπικά: Κουκάλογο, Αλογόκουκο, Κουκουτάλογο, Ασπρόκοτα, Τυροκόμος, Χελωνάς, Μπατζουτιέρα, Μπάτζος, Μπούρντου Κ΄σάρρου (Βλάχικη), Σλανάρκα, Κάινα-Μάινα (Πέλλα), Άκμπαμπα (Θράκη) - Ένα από τα πλέον αινιγματικά και παράξενα πουλιά του πλανήτη μας βρίσκεται στα πρόθυρα της εξαφάνισης, μη εξαιρουμένης βέβαια και της χώρας μας. Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι την σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων. Αποτελώντας το πρώτο γράμμα της αιγυπτιακής αλφάβητου, το ιερογλυφικό που προφέρεται “ah”, το πουλί ονομάστηκε και «κοτόπουλο του Φαραώ». Κανένα άλλο είδος δεν έχει τόσο πολύ συνδεθεί με μύθους, θρύλους, παραδόσεις και μαντικές πράξεις στις ορεινές κοινότητες της χώρας μας. - Είναι ο μόνος γύπας στο κόσμο που μεταναστεύει και οι χωρικοί πιστεύουν ότι κουβαλάει στην πλάτη του τον κούκο φέρνοντας την άνοιξη και την καλοτυχία καθορίζοντας με τη μαγική του παρουσία την υγεία και την προκοπή των κτηνοτρόφων, το πήξιμο του γιαουρτιού, την παραγωγή του τυριού, ενώ συμμετέχει σε γάμους, ακόμη και «τσουράπια» φέρνει στα παιδιά (Οιωνός, τεύχος 25 σελ.12-13). - Συνδέεται πολύ με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, σχεδόν πάντοτε φώλιαζε σε βράχια δίπλα σε κωμοπόλεις, χωριά, και οικισμούς, ακόμη και δίπλα στις στάνες, ενώ σπανιότερα σε κτίρια, σκεπές, δέντρα, στο χώμα ακόμη και στην κορυφή τερμιτοφωλιών!!! Θεωρείται ένα από τα εξυπνότερα πουλιά του πλανήτη, όχι μόνο επειδή είναι από τα πρώτα είδη στο κόσμο που ανακαλύφθηκε ότι χρησιμοποιεί εργαλεία, αλλά και διότι είναι το μόνο που «διδάσκει» το κόλπο αυτό σε άλλα άτομα του ίδιου είδους, δηλαδή πως να επιλέγουν τις κατάλληλες πέτρες και πως θα τις χρησιμοποιούν για να σπάσουν αυγά στρουθοκαμήλου! Κυρίαρχος απέναντι στα άλλα σκουπιδοφάγα πουλιά (κορακοειδή, γλάροι, κτλ), στα ψοφίμια θα πρέπει να περιμένει τους μεγαλόσωμους γύπες να τελειώσουν για να ξεκοκαλίσει το υπολείμματα. - Τρέφεται σχεδόν με οτιδήποτε νεκρό, από ψάρια και φάλαινες μέχρι και ψοφίμια του ίδιου του είδους του (!). Τρώει και σάπια φρούτα, αλλά και ζωντανά έντομα που πιάνει στον αέρα εντοπίζοντας τα με την οξύτατη όρασή του, αφού αναγνωρίζει αντικείμενα 4-8 εκατοστών από ύψος 1000 μέτρων! Αγαπημένη του τροφή είναι και οι χελώνες και είναι το μόνο πουλί που καταφέρνει να τις φάει ζωντανές, τρυπώντας τις από το πίσω μέρος με το επιδέξιο ράμφος του, ενώ ο Χρυσαετός αναγκάζεται να τις σπάσει πετώντας τις στα βράχια και ο Γυπαετός να τις κλέψει από τον Χρυσαετό. Συναγωνίζεται στις παραξενιές τον πλησιέστερο του συγγενή Γυπαετό, καθώς και αυτός βάφεται λίγο και αντί για κόκαλα τρώει (συμπληρωματικά) κόπρανα από αγελάδες, γίδια και πρόβατα! Η μυστηριώδης για τους επιστήμονες αυτή συνήθεια, βρέθηκε ότι συντελεί στην πρόσληψη καροτενοειδών, ειδικών ουσιών που δίνουν το έντονο κίτρινο γυμνό δέρμα του προσώπου, δείγμα κυριαρχίας (όπως το κόκκινο στο μάτι του Γυπαετού), σημαντικό γνώρισμα στην ιεραρχική σειρά των γυπών στην κατανάλωση της τροφής και στις γαμήλιες επιδείξεις. - Ξυπνάει τα χαράματα, νωρίτερα από τα περισσότερα αρπακτικά που περιμένουν τεμπέλικα τα ανοδικά ρεύματα για να πετάξουν, και παράξενο για γύπα, χρησιμοποιεί πολύ συχνά το φτεροκόπημα, αν και μπορεί να γυροπετάει για ώρες σε ακτίνα 20 περίπου χιλιομέτρων (μέγιστο ως και 70!) από την φωλιά του για να τραφεί. Έχει δε καταρρίψει και το παγκόσμιο ρεκόρ για την μακρύτερη πτήση διανύοντας 1017 χιλιόμετρα μέσα σε δύο μόνο μέρες διασχίζοντας την Σαχάρα. Τις θεαματικές γαμήλιες πτήσεις θα απολαύσουν όσοι ψάξουν να εντοπίσουν τα αναπαραγωγικά ζευγάρια νωρίς την άνοιξη, (τέλη Μάρτη με αρχές Απρίλη) θαυμάζοντας τις βουτιές από μεγάλο ύψος όταν τα δύο πουλιά είναι συνεχώς μαζί ζευγαρώνοντας μάλιστα καθημερινά (πολύ συχνότερα από τα άλλα αρπακτικά), ενώ όπως και στον Γυπαετό, κάποια «ζευγάρια» αποτελο ύνται και από τρία άτομα. - Ασυνήθιστο για γύπα, μπορεί να γεννήσει ως και τρία αυγά, ενώ οι νεοσσοί θα πετάξουν αργότερα από κάθε άλλο αρπακτικό, στο τέλος Αυγούστου και τον πρώτο καιρό θα συντροφεύουν τους γονείς τους ψάχνοντας μαζί τους για φαί, ενώ σύντομα θα εγκαταλειφθούν για να μεταναστεύσουν μοναχοί στην Αφρική όπου θα μείνουν τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Είναι αξιοπερίεργο λοιπόν πως ένα είδος τόσο κοινό και με τέτοια εξυπνάδα που φώλιαζε σε όλες τις παρυφές των πεδιάδων της χώρας με εκατοντάδες να συγκεντρώνοντα ακόμη και πριν 2 δεκαετίες στους σκουπιδότοπους (βλέπε Οιωνός 34 σελ. 27) δεν τα καταφέρνει να ευημερήσει στο 21ο αιώνα! Εδώ έχουμε δυστυχώς πάλι την επιβεβαίωση «της τραγωδίας των κοινών ειδών» (“the tragedy of the commons”) που αναφέρεται σε κοινότατα είδη που ξαφνικά οι πληθυσμοί τους καταρρέουν. - Υπεύθυνη για αυτό είναι η ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής μας ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης με την εντατικοποίηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, την εξαφάνιση των λιβαδικών εκτάσεων στα πεδινά και την μείωση της εκτατικής κτηνοτροφίας. Η εκμηχάνιση σήμανε τη δραματική μείωση του πληθυσμού των ζώων φόρτου και η ανάγκη για την αντιμετώπιση ασθενειών την υποχρεωτική ταφή των νεκρών ζώων, την υποχρεωτική καύση όλων των ζωικών αποβλήτων από τα σφαγεία καθώς και το κλείσιμο των χωματερών. Στην Αφρική αρνητικά επέδρασαν η υπερβόσκηση των δασών ακακίας και η δραματική μείωση άγριων οπληφόρων όπως οι γαζέλες και μεγαλόσωμων πουλιών όπως οι στρουθοκάμηλοι από το κυνήγι. Με παγκόσμιο πληθυσμό μόνο 30-45 χιλιάδες ενήλικα άτομα και με μείωση ως και 86% στην υποσαχάρια περιοχή μέσα σε 30 χρόνια, φαίνεται ότι ο Ασπροπάρης βαδίζει ολοταχώς προς τον ολοκληρωτικό αφανισμό. - Η αύξηση της απευθείας θνησιμότητας οφείλεται κυρίως στη απευθείας δηλητηρίαση από χημικές ουσίες όπως οι «φόλες» που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση σαρκοφάγων, τα αντιβιοτικά που χορηγούνται σωρηδόν στα σταβλισμένα ζώα και οδηγούν στην κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος των πουλιών, τα αρουραιοκτόνα με τα οποία ψεκάζονται οι σκουπιδότοποι στο εξωτερικό, τα αγροχημικά και η μολυβδίαση. Ακόμη αναφέρονται περιπτώσεις σύγκρουσης με ανεμογεννήτριες, καλώδια υψηλής τάσης και πυλώνες μεταφοράς ρεύματος. Το εκρηκτικό μίγμα συμπληρώνεται και με την ενόχληση από την κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων κοντά στις θέσεις φωλιάσματος. Ευτυχώς υπάρχει ελπίδα! Η Γαλλία είναι η μόνη χώρα παγκοσμίως όπου μετά από προσπάθειες πολλών ετών το είδος αυξάνει. Ρήγας Τσιακίρης Δασολόγος – Περιβαλοντολόγος ΜSc Oικολογίας Υποψήφιος διδάκτορας Οικολογίας Σχ. Βιολογίας ΑΠΘ Λαυρέντης Σιδηρόπουλος Φοιτητής Ecology and Conservation Περισσότερες πληροφορίες: http://ornithologiki.gr/ Λίμνη Πηγών Αώου - Ανατολικά του Νομού Ιωαννίνων, περίπου 20 χλμ βορειοδυτικά του Μετσόβου, βρίσκεται η τεχνητή λίμνη των πηγών του Αώου. Είναι χαρακτηρισμένη ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Η λίμνη κατασκευάστηκε το 1987 στο οροπέδιο Πολιτσές με σκοπό την παραγωγή ενέργειας. Ο Αώος είναι ποταμός της Ηπείρου και πηγάζει από την βόρεια Πίνδο. Αρχικά διαρρέει μία χαράδρα ανάμεσα στα όρη Τύμφη και Σμόλικα. Νοτιοδυτικά της Κόνιτσας εισέρχεται στην Αλβανία και εκβάλλει στην Αδριατική θάλασσα. Στις πηγές του Αώου, που βρίσκονται σε υψόμετρο 1.340 μέτρων κατασκευάστηκε τεχνητή λίμνη για την ύδρευση και την ηλεκτροδότηση της ευρύτερης περιοχής. Η έκτασή της είναι 11,5 τ.χλμ. και βρίσκεται σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, γεγονός που την κατατάσσει ως την πιο ορεινή μεγάλη λίμνη της Ελλάδας. Η τεχνητή λίμνη με την σπάνια ομορφιά Η λίμνη βρίσκεται 20 χλμ. βορειοδυτικά του Μετσόβου και συνδυάζει ένα μοναδικό λαβύρινθο ρυακιών, φυσικών μικρών λιμνών και εκτεταμένων ορεινών λιβαδιών που την αναδεικνύουν σε μαγικό μέρος. Γύρω της υπάρχουν 7 μικρά φράγματα με το μεγαλύτερο να έχει ύψος 78 μέτρα. Στην ακτογραμμή σχηματίζονται εντυπωσιακά φιόρδ. Ο περίπλους της Λίμνης των Πηγών Αώου διαρκεί περίπου 30 χιλιόμετρα, ενώ οι δασικοί δρόμοι γύρω απ’ την λίμνη είναι βατοί για όσους θέλουν να εξερευνήσουν το τοπίο. Διαβάστε ακόμα: Αυτοψία στην άγνωστη δρακόλιμνη του Γράμμου. Στα νερά της ζει ένα σπάνιο είδος σαλαμάνδρας και η περιοχή είναι κατάφυτη από οξιές. Πτήση πάνω από τη λίμνη Μουτσάλια.
Ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός κατασκευάστηκε την περίοδο 1981 – 1990 στην περιοχή Πολιτσές, με σκοπό την εκμετάλλευση μέρους του νερού από τις πηγές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Φαντασμαγορικό τοπίο με όλα τα χρώματα της Πίνδου. Αερολήψη: Μάκης Θεοδώρου Μετά την κατασκευή του φράγματος δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Αώου. Η πανέμορφη φύση συνυπάρχει με την τεχνολογία καθώς κάθε λειτουργία του υδροηλεκτρικού σταθμού ρυθμίζεται με την χρήση μικροϋπολογιστών. Η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής Η βλάστηση γύρω από τη λίμνη αποτελείται από σπάνια είδη φυτών. Στα ανατολικά της λίμνης επικρατούν δάση μαύρης πεύκης και διάσπαρτα ρόμπολα, ενώ στα δυτικά ξεκινάει ένα από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα δάση οξιάς της Ελλάδας. Δίπλα από τα ρυάκια φυτρώνουν σπάνια είδη ορχιδέας, ενώ την άνοιξη τα λιβάδια κατακλύζονται από άγριους νάρκισσους. Η Λίμνη Αώου ή Λίμνη Πηγών Αώου δημιουργήθηκε έπειτα από κατασκευή φράγματος στον ποταμό Αώο Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει πολλά είδη του δάσους, αλλά και παρυδάτια πουλιά. Στην περιοχή ζούνε μόνιμα ή περιστασιακά εντυπωσιακά και σπάνια πουλιά, όπως μαύροι πελαργοί, σταχτοτσικνιάδες, αλκυόνες, βουτηχτάριαι, κοκκινότσιχλες, και διάφορα είδη παπιών. Στις μικρές λίμνες και στα ρυάκια ζούνε αλπικοί τρίτωνες και μακεδονικοί τρίτωνες. Η ερπετοπανίδα συμπληρώνεται από σαλαμάνδρες, κιτρινομπομπίνες και γραικοβάτραχους, ενώ σε θηλαστικά μπορεί να συναντήσει κανείς μέχρι ζαρκάδια και αρκούδες. Διαβάστε όλο το άρθρο ΕΔΩ Επιμέλεια άρθρου Καλλιόπη Βαρδακα/mikrometoxos.gr
0 Comments
Leave a Reply. |
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣΕπικοινωνίαΤις καταγγελίες, τα παράπονα και τις απόψεις σας, μπορείτε να τα στείλετε στο email:
taneatismikrospilias24 @yahoo.gr Δημοφιλέστερα άρθρα |