Σε μια προσπάθεια ν’ ανασκαλέψουμε μνήμες για να θυμηθούν οι παλιοί και να μάθουν οι νεότεροι, σας παρουσιάζουμε μια καταγραφή ηπειρώτικων παροιμιών... ...
Άλλοι σκάβουν και κλαδεύουν και άλλοι πίνουν και μεθάνε (όσοι καρπούνται ξένα αγαθά που αποκτήθηκαν με κόπο). Το καλό τ΄αρνί βυζαίνει δυό μανάδες (ο ήσυχος και ο φρόνιμος κερδιζει). Τ΄αρνί που ξεχωρίζει από τη μάνα του ο λύκος το τρώει (να μην παρεκλίνουμε από τις συμβουλές των μεγαλυτέρων). Φτωχό αρνί πλατιά ουρά (επίδειξη ασυμβίβαστη με τα οικονομικά μέσα). Τα παπούτσια τα πήρα της αράδας (για καθημερινό φόρεμα). Αγάλια-γάλια φύτευε ο φρόνιμος αμπέλι.Μας φέρεται σαν αγάς (σ΄αυτόν που του αρέσει η καλοπέραση). Το ‘σπειραν αλάτι (διαλύθηκαν συμφωνίες). Κάθε μανούσι (ανθός) στον τόπο του μυρίζει καλύτερα (εκτιμάται όταν προοδεύει καλύτερα στην πατρίδα του). Ρώτησαν μια γριγιά το μέλι θέλεις ή το γέρο και αυτή είπε: δεν έχω δόντια να ματσαλήσω το μέλι.Σαν η γάτα τα ματσιά της (γατάκια) (σ΄αυτόν που δεν αφήνει σ΄ένα μέρος τα πράγματα και τα μεταφέριε πότε εδώ και πότε αλλού όπως η γάτα τα μικρά της). Κάλλια το μάτι περί το νάμι (όνομα).Πίν΄η κότα το νερό και κοιτάζει τον Θεό (να ‘χει κανείς συνείδηση όπως η κότα που όταν πίνει νερό σηκώνει το κεφάλι ψηλά σαν να κοιτάζει τον Θεό). Το καλό τ΄άλογο αυγατάει την ταί (η αξία δεν παραγνωρίζεται πάντοτε αλλά με τον καιρό ανταμείβεται ανάλογα με την ποσότητα και ποιότητα). Κατά μάνα κατά τάτα κατά γυό και θυγατέρα (κατά τους γονείς και τα παιδιά). Τρεις λαλούν και δυό χορεύουν και άλλοι τεσσερ΄ αγναντεύουν. Ποιός σε ρωτάει ποιός είσαι και λές απ΄ την πόλη. Ο διάολος διαολάκια κάνει. Όταν ο διάολος μας δίνει το στάρι, ο διάολος μας πέρνει το σακί.Ο λύκος δεν κάνει για παστρομά (κάθε πράγμα έχει ορισμένο προορισμό). Φτωχού καμπάνα δεν αχάει του πλούσιου ξεκουφαίνει (του φτωχού το δίκιο δεν αναγνωρίζεται). Τι σου λείπει κασιδιάρη; Μαργαριταρένια σκούφια (για εκείνους που προβάλλουν απαιτήσεις και έχουν αξιώσεις μεγάλες και ακατάλληλες προς τη θέση τους). Το ποτάμι δεν κατεβάζει κάθε μέρα κούτσουρα (οι καλές ευκαιρίες δεν παρουσιάζονται πάντα). Κατινός χάριζαν γονμάρι και αυτός το κοίταζε στα δόντια.Ο κλέφτης βρίσκει τον κλέφτη.Το κάθε αρνί κρέμεται από το κλιτσί του (ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του). Χωριό που φαίνεται δεν θέλει κολαούζο. Δωσ’ μου κυρά τον άνδρα σου και παρ’ τον κόπανό μου. Όπου κοπριγιά και μανιτάρι. Η κότα θέλει κόψιμο και κόκκορας να παίξει. Του χάλασε η μανέστρα. Ποιος σώβγαλε το μάτι; Ο αδελφός μου.Α γι’ αυτό είναι τόσο βαθειά βγαλμένο (μεταξύ συγγενών και φίλων που πολλές φορές είναι πιο επικίνδυνοι και από ξένους). Όσα ξέρει ο νοικοκύρης δεν τα ξέρ’ ο μουσαφίρης. Πως πάν τα παιδιά σου κόρακα; Πέρσι περβάταγαν, φέτος μπουσιουλάνε. Είπαν κουμπάρε φάε και αυτός δεν έκαμε νισάφι (δεν τελείωνε). Όλοι έκλαιγαν τα ντέρτια τους και ο μυλωνάς τ΄αυλάκι (εκείνοι που φροντίζουν μόνο για τα ατομικά τους συμφέροντα). Άπιαστα πουλιά χίλια στον παρά (όνειρα που δύσκολα πραγματοποιούνται). Αλί στον παντεχούμενιο της γειτονιάς το γιόμα (αλλοίμονο σε κείνον που περιμένει να ζήσει από τον οίκτο των άλλων). Οι παπάδες οι φαγάδες έχουν τρία στόματα, μ΄π ένα πίνουν, μ΄ένα τρώνε και με τάλλο ρωτούν μήπως πέθανε κανένας. Αδγειά πώχει το μ… να παίζει τις ομάδες (όταν οι εργασίες δεν επιδέχονται αναβολή). Την πασκαλιά να ‘χα να ‘τρωγα κι΄ απόπασκα φορούσα (να ‘χουμε να περνάμε καλά τις επίσημες μέρες και οι άλλες ελλείψεις δεν είναι και τόσο απαραίτητες). Στον πάτο (τέλος) ξυρίζουν τον γαμπρό. Τέτοιος φίλος τέτοια πίτα (καθένας ανάλογα της αξίας και της κοινωνικής θέσης του). Όποιος ανακατεύεται με τα πίτρα τον τρώνε οι κότες. Μου λείπ΄η σέλα του βρακιού τα δυό τα ποδονάρια (για εκείνους που επιδεικνύονται περισσότερα από ότι αξίζουν). Το χωριό καίγονταν και η πουτ… λούζονταν. Ποιός σε ρωτάει για ράμματα και λες πέντε κουβάρια φτάνουν. Ρήνια (ειρήνη) – μόνοια (ομόνοια) για να σκάσουν τα δαιμόνια. Κάλια ρίγανη και αγάπη παρά ζάχαρη και γκρίνια. Ξένη σκοπιά (μπαστουνιά) σε ξένο κώλο. Ας είναι το τζάκι στραβό ο καπνός να παένει καλά. Πάρε νύφη από τζάκι και σκυλί από κοπάδι. Ή το χέρι στην τζέπη (για μαχαίρι με το άγριο) ή το μέλι στη γλώσσα (με τον καλό τρόπο). Φτώχια στο σπίτι γκρίνια στη φαμίλια. Νάκαναν όλες οι μύγες μέλι θα ‘τρωγαν και οι γύφτοι με τα χουλιάρια.‘ Είχαμε κακά τη γριά μας φάσκιωσε και ο γέροντας. Κουνάρα το φίδ΄το χειμώνα να σε φάει το καλοκαίρι (σε πονηρούς και αχάριστους προς τους ευεργέτες). Ενας πατέρας φυλάει δέκα παιδιά, δέκα παιδιά δεν φυλάνε έναν πατέρα. Απ΄τα χαμένα μαζωμένα (όταν δεν μπορεί να πάρει τα δανεικά πίσω). Χαρά χωρίς σφαχτό δεν γίνεται. Που πας στη χαρά με τρία και ρούπι (σ΄αυτούς που ενώ ξέρουν τις υποχρεώσεις παρουσιάζονται ανέτοιμοι στη χαρά). Χατήρ΄του ενός, χατήρ΄τ΄αλλουνού άφηκα τον άντρα μου χωρίς παιδιά. Ξένη χολή (στεναχώρια) σκοπιά (ξυλιά) σε ξένο κώλο. Κατά τον καιρό και το χορό. Μάτια λαίμαργα ψυχή χαμένη. πηγή: Σπύρος Στούπης Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα, εκδόσεις Δωδώνη
0 Comments
Leave a Reply. |
ΕπικοινωνίαΤις καταγγελίες, τα παράπονα και τις απόψεις σας, μπορείτε να τα στείλετε στο email:
taneatismikrospilias24 @yahoo.gr Δημοφιλέστερα άρθρα |